Beslenme, bebeklerin ve küçük çocukların günlük yaşamının önemli bir parçasıdır. Ebeveynlerin yaklaşık %25 ila %40’ı başta kolik, kusma, yavaş beslenme ve yemek yemeyi reddetme olmak üzere çocuklarının beslenme sorunları ile karşı karşıya olduklarını belirtmektedir. Bu beslenme sorunlarının bazıları geçici olsa da, yemek yemeyi reddetme gibi bazı sorunlar kalıcı olma eğilimindedir.
Bebeklik ve Çocukluk Döneminde Görülen Beslenme Sorunları Nelerdir?
Her çocuk beslenme sorunu yaşamaz ancak birçok çocuk bu sorundan muzdariptir. Bebeklik ve çocukluk döneminde karşılaşılan beslenme sorunlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Memeyi veya Biberonu Reddetme
Memeyi veya biberonu reddetme, çeşitli nedenlerle meydana gelebilir ve kimi zaman geçici bir durumdur Ancak emme güçlüğü olan veya emmeyi beceremeyen bebeklerde bu durum, birçok rahatsızlığın ortaya çıkmasına neden olur: enfeksiyon, kalp-damar, sinir ve sindirim sistemi hastalıkları.
- İshal/Kabızlık
İshal veya kabızlığa neden olan birçok durum vardır: aşırı beslenme, çocuğun kullandığı ilaçlar, süt alerjisi, yetersiz sıvı alımı, bağırsak hastalıkları vb. İshal veya kabızlık zaman zaman geçici olsa da kalıcı bir duruma döndüğü takdirde acilen bir hekime başvurmak gerekir.
- Kusma
Kusma; aşırı beslenme, stresli ruh hali, bünyeye alerjik bir gıdanın tüketilmesi ile meydana gelebilir.
- Karın ağrısı
Bebekliğin ilk aylarında oldukça sık görülür ve bebek bu durumdan oldukça rahatsızdır. Bebeklik döneminde meydana gelen karın ağrısının genellikle psikolojik nedenler sonucu ortaya çıktığı bilinmektedir. Doğum sonrasında annenin isteksiz tavırları, çocuğa yansır ve çocuk, huzursuz olduğu için stres, karın ağrısına dönüşebilir.
- Büyüme geriliği
Çocukların belli bir yaşta belli kiloda ve boyda olması gerekir. Bu, gelişimsel sürecin belirlediği bir durumdur. Gelişim döneminde çocuğun beslenmesi oldukça önemlidir. İyi beslenmeyen bir çocukta büyüme geriliği en çok görülen problemdir.
- Pika
Pika sendromunda, çocuk yenilebilir olmayan maddeleri yemeye çalışır. 18-24 ay öncesi bebekler etrafı keşfetmek için her şeyi ağızlarına götürmek isterler. Ancak bu durum kalıcı bir hale gelirse çeşitli enfeksiyonlar, zehirlenmeler veya sindirim sistemi hastalıkları ortaya çıkabilir.
- İştahsızlık
İştahsızlık, yemek istememe veya az yemek yeme olarak bilinir ve çocukta büyüme geriliği gibi birçok sorunun meydana gelmesine neden olabilir.
- Şişmanlık
Çocuğun, gelişimsel sürecine göre aşırı derecede kilo almasına şişmanlık denilir. Şişmanlık çocuğun hem sağlığını hem de psikolojisini yakından etkiler.
- Bulimiya
Bulimiya, yemek yeme nöbeti olarak da bilinir. Kişi bir yandan aşırı yemek yemek isterken bir yandan da alacağı kilolardan endişe duyar.
Bebeklerde ve Çocuklarda Beslenme Bozukluğu Sonucu Ortaya Çıkan Sorunlar Nelerdir?
Yukarıda sözü geçen sorunların yanı sıra çocuklarda en sık görülen beslenme kaynaklı sorunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Yetersiz beslenme sonucu kansızlık,
- Guatr,
- Cücelik,
- Zekâ geriliği,
- Kalsiyum ve D Vitamini eksiklikleri,
- Şişmanlık ve Obezite.
Bebeklerde ve Çocuklarda Beslenme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
- Kilo Kaybı
Yetersiz beslenme sonucu, çocuklarda en sık görülen belirti çocuğun kilo vermesi ve gelişim sürecine uygun olmayan bir kiloda kalmasıdır.
- İştahsızlık
İştahsızlık da beslenme bozukluğunun en belirgin belirtilerinden biridir. Hatta birçok çocuğun beslenme bozukluğunun olduğunu anlamanın ilk yolu çocuğun iştahını gözlemlemektir. İştahsız bir çocuk; yemek yemek istemez, sürekli yorgun hisseder, dikkatini toplayamaz, sık sık rahatsızlanır ve bir hastalığı atlatması oldukça uzun sürer.
- Büyümede Yavaşlama
Beslenme sorunu olan çocuk, akranlarına göre daha yavaş büyür. Gelişim evrelerini daha geç tamamlar. Bundan dolayı hem fiziksel olarak hem de mental anlamda yavaş gelişir.
- Kolay Yorulma
Beslenme bozukluğu olan bir çocuk, yeterince enerji alamadığı için enerjik değildir. Akranlarının kolaylıkla yaptığı aktivitelerde çocuk, oldukça yorulur.
Bebeklerde ya da Küçük Çocuklarda Beslenme Bozukluğu nedir?
Çocukluk çağında en sık görülen beslenme ve yeme bozukluklarının birçok nedeni vardır. Bu bozukluklar şu şekilde sıralanabilir:
- Ruminasyon Bozukluğu (Geri Çıkarma Bozukluğu)
Ruminasyon sendromu, tekrar tekrar çiğneme rahatsızlığı olarak da bilinir. Çocuk, yuttuğu yemeği geri çıkarır, tekrar çiğner ve tekrar yutar. Bu sorunun tedavisinde genellikle davranışsal terapi uygulanır.
- Pika Sendromu
Pika, bir kişinin saç, toprak, kil gibi genellikle yiyecek olarak kabul edilmeyen şeyleri yeme alışkanlığıdır. Küçük çocuklar çevreyi keşfetmek için buldukları her şeyi ağzına götürür ancak bu davranışın sürekli hale gelmesi ciddi sıkıntılara yol açabilir.
- Kaçıngan veya Kısıtlı Yiyecek Alımı Bozukluğu
Bazı çocuklar, herhangi bir yiyeceğin tadından, kokusundan, dokusundan veya renginden hoşlanmaz. Kimi çocuklar ise bazı yiyeceklerden korkar (boğulma, kusma, reflü gibi olası sonuçlardan duyulan korku nedeniyle). Kaçıngan veya kısıtlı yiyecek alımı bozukluğu, halk dilinde yemek seçme olarak bilinen durumla karşılaştırılmamalıdır. ‘Yemek seçme ‘ davranışı çocuklar arasında oldukça normal bir durumdur.
- Anoreksiya nevroza:
Başlangıç yaşı daha çok ergenlik döneminde görülen anoreksiya, çocuklarda da kilo almaktan ya da şişmanlamaktan korkma olarak ortaya çıkar. Çocuk, kilo almaktan korktuğu için yeme alışkanlıklarını değiştirir ve genellikle yemek yemekten kaçınır. Vücudun ve gelişimsel sürecin ihtiyaç duyduğu besinler alınamadığı için çocukta ciddi sorunlar meydana gelebilir.
- Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu:
Tıkınırcasına yeme bozukluğu, çocuklarda olağandan çok hızlı veya çok yeme olarak ortaya çıkar. Çocuk aç değildir ancak dürtüsel olarak yemek yemek ister.
- Bulimia Nervoza:
Tıkınırcasına yeme bozukluğuna benzeyen bulimia nervozada çocuk, normalde yiyebileceğinden çok daha fazlasını ister. Ancak bulimia nervozanın tıkınırcasına yeme bozukluğundan farkı, çocukta suçluluk hissinin oluşmasıdır. Çocuk çok fazla yemek yer ancak kilo almak istemediği için ardından tüm yediklerini kusmaya veya dışkı yoluyla vücuttan atmaya çalışır. Oldukça ciddi bir rahatsızlık olan bulimia nervoza için hem bir psikiyatrist ile hem de bir diyetisyenle koordineli bir şekilde çalışmak gerekir.
Beslenme Bozukluğunun Neden Olduğu Hastalıklar Nelerdir?
Çocuklarda görülen beslenme bozuklukları, ciddi hastalıklara neden olabilir. En sık rastlanan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
- Kwashiorkor
Kwashiorkor, çocuğun yetersiz beslenmesinden kaynaklanan bir protein eksikliği hastalığıdır. Kwashiorkor sonucu vücutta (özelliklerde eller, ayaklar ve yüzde) şişlikler meydana gelir. Saç ve ciltte değişiklikler görülür. Saç rengi açılabilir ve ciltte yamalar meydana gelir veya cilt pul pul dökülür.
- Marasmus
Marasmus, yetersiz beslenmeden kaynaklanan ciddi bir hastalıktır. Yetersiz beslenme sonucu, vücut gerekli olan kalori, protein ve besin değerlerini alamaz. Çocukta meydana gelen yaralar, çok uzun sürede iyileşir. Marasmus rahatsızlığı olan bir çocuk, akranlarına göre oldukça zayıftır. Çocuğun derisi sürekli kurudur ve deri çok incedir. Çocukta kronik kabızlıkla birlikte sık sık ruh hali değişiklikleri görülür.
- Anemi
Beslenme anemisi ciddi bir sağlık sorunudur. Çocuğun beslenme düzenindeki demir eksikliğinden kaynaklanır. Ciddi sorunlara yol açmaması için hem bir diyetisyenden destek almak hem de psikiyatrist ile görüşmek gerekir.
Çocuklarda Yeme ve Beslenme Bozukluklarında Nasıl Bir Yol İzlenmelidir?
Çocuklarda sık görülen beslenme sorunlarına karşı denenebilecek birçok strateji vardır. Soruna yönelik uygulama yapmak oldukça önemlidir.
- Yalnızca belirli türdeki yiyecekleri yiyen çocuk
Çocuk sadece belirli gıdaları tüketmek istese de siz yeni yiyecekler sunmaya devam edin ancak çocuğu bu yemekleri yemesi için zorlamayın veya kandırmayın. Eğer çocuk sunduğunuz yiyecekleri yemiyorsa tıpkı yetişkinler gibi çocuğun da hoşlandığı ve hoşlanmadığı yemekler olduğunu kabul edin.
- Sebze yemeyi reddeden çocuk
Sebzelerin sadece yeşil veya yapraklı olması gerekmez. Mısır, karnabahar, mantar, balkabağı, havuç gibi sarı, beyaz veya turuncu yapraksız sebzelere de şans verin. Sebzeleri tek başına servis etmek yerine soslar ekleyin.
- Çiğnemeyi reddeden çocuk
Ebeveynler, çocuğun çiğneme için gereken oto-motor becerilere sahip olup olmadığını gözlemlemelidir. Çocuklar, ince doğranmış yiyecekleri yemeye alıştıkları için diğer gıdaları çiğnemek istemeyebilirler. Bu durumun üstesinden gelmek için gıda dokusunu kademeli olarak artırın.
- Yavaş yemek yiyen çocuk
Porsiyon boyutlarının çok fazla olmadığından emin olun. Daha küçük bir porsiyon vermeyi ve çocuğunuz yemeği bitirdikten sonra daha fazlasını vermeyi deneyin. Dikkat dağıtıcı unsurları en aza indirin. Yemeklerden bir saat önce abur cubur yemesine ve içecek içmesine engel olun.
- Ruminasyon, Pika belirtileri gösteren çocuk
Ruminasyon ve Pika sendromları, tedavi gerektiren rahatsızlıklardır. Bundan dolayı, vakit kaybetmeden konuya ilişkin tedavi sürecinin başlatılması gerekir.
- Kwashiorkor, Marasmus ve Anemi belirtileri gösteren çocuk
Beslenme sorunlarının neden olduğu bu hastalıklar çocuğun fizyolojik gelişimini olumsuz yönde etkiler. Bundan dolayı, çocuğun yaşam kalitesinin artması adına hem diyetisyen ile hem de bir çocuk psikiyatristi ile çalışmak gerekir.
Çocuk Psikiyatri Desteği Ne Zaman Alınmalıdır?
Beslenme sorunu çocuğun yaşamını birçok açıdan etkiler. Bundan dolayı, aileler çocuklarını gözlemlemeli ve sorunlar sürekli hale gelmeye başladığı takdirde acilen psikiyatrik destek alınmalıdır.
0 yorum:
Yorum Gönder